Innoveren kan alleen met alle opleidingsniveaus samen

Niet alleen met de techniek, betoogt Henri Grolleman, onderzoeker en docent logistiek management bij Hogeschool Windesheim. Maar ook met de mensen. Daarbij baseert hij zich op onderzoek.

"Je ziet het veranderen", zegt Grolleman. "De logistiek wordt veel fijnmaziger. Leveringen gaan steeds minder in pallets tegelijk, maar meer in stuks." Het ligt voor de hand dat dit impact heeft op de technologie die in magazijnen wordt gebruikt. Zo wordt steeds meer gedaan met bijvoorbeeld data analytics en er worden robots ingezet. "Maar", benadrukt Grolleman, "Innovatie in techniek is niet zaligmakend. Je moet ook je mensen meekrijgen, uit alle lagen van je organisatie."

Opleidingsniveaus

Grolleman onderzoekt hoe medewerkers omgaan met innovatie in de real life omgeving van Sharehouse. Dat omvat een fysieke magazijnomgeving in de haven van Rotterdam en het Logistics Lab in Zwolle. Sharehouse is een living lab, waarin wordt geëxperimenteerd met nieuwe technologieën en waarin studenten direct leren daarmee om te gaan. "Het bijzondere aan ons onderzoek is dat we ons niet hebben gefocust op één opleidingsniveau", vertelt Grolleman. "Bij ons gaat het dus niet om óf de orderpicker óf de planning & besturing, maar om hoe die twee samengaan."

Wel maakt Grolleman onderscheid tussen de verschillende opleidingsniveaus. Zo onderscheidt hij MBO 2 en 3, dat zijn de allround logistiek medewerkers op de werkvloer. Daarnaast is er MBO 4, dat zijn de teamleiders die verantwoordelijk zijn voor de aansturing op de werkvloer. Tot slot is er het HBO-niveau. Dat zijn de projectmanagers die procesoverstijgend en planmatig naar de organisatie kijken. "In ons onderzoek kijken we naar die drie rollen en wat daarin verandert als je gaat innoveren. Zo krijgen we dat voor alle opleidingsniveaus helder."

Innovatie in techniek is niet zaligmakend. Je moet ook je mensen meekrijgen. Laten we nadenken over hoe we werknemers die op de werkvloer actief zijn een podium kunnen geven. Als je de niveaus los van elkaar houdt, is dat de dood voor innovatie. 

Focus op samenwerking

Uit onderzoek onder verschillende bedrijven met een warehouse zijn heel interessante zaken gekomen, vertelt Grolleman. Zo verwachten bedrijven dat de mensen met niveau MBO 2 en 3 heel snel kunnen schakelen. Welke techniek je ze ook geeft. "Stop ze een scanner in hun handen, of voice control of Google Glass, dat maakt niet heel veel uit. De veranderingsbereidheid is heel groot." Verder valt op dat er veel gelijkenissen zijn in de focus op logistieke skills op MBO 4- en HBO-niveau. "Het gaat bij beide om kennis van IT-systemen en dat ze daarmee kunnen werken. Het belangrijkste verschil is het analytisch vermogen van de HBO'ers die vanuit data analyses doen. Dat verschil ligt voor de hand, maar we hadden verwacht dat er veel meer verschillen zouden zijn."

Toch legt Grolleman de nadruk op het belang van samenwerking tussen de verschillende groepen. "Doordat de HBO'er een focus heeft op data, bestaat de kans dat hij zich alleen daarop gaat baseren. Dan heb je het gevaar dat hij vanuit zijn ivoren toren gaat bepalen wat goed gaat, wat niet en wat er nu moet gebeuren. Dat wil je niet hebben! Data is een verrijking, maar altijd samen met de mensen die het fysieke werk verrichten!"

Bewuste medewerkers

Dat vereist een heel andere aanpak dan gebruikelijk. Grolleman: "Bij innoveren denken we vooral aan techniek. En als we het over techniek gaan hebben, dan komt dat vaak voor 100 procent vanuit het management of zelfs vanuit de directie. Maar ik denk dat innovatie veel meer gevoed zou moeten worden vanaf de vloer. Mijn punt is dus: laten we nadenken over hoe we werknemers die op de werkvloer actief zijn een podium kunnen geven. Laten we ze actief betrekken. Dat wil zeggen dat we ze niet alleen moeten informeren, maar ze daadwerkelijk laten participeren in het maken van keuzes. Er moet naar ze geluisterd worden als ze hun voorkeuren uitspreken. Zij hebben zoveel kennis die het management niet heeft."

Als mensen van niveau MBO 2 en 3 iets nieuws in handen gedrukt krijgen, moeten ze dat niet alleen gaan gebruiken. Ze moeten het als een uitdaging gaan zien om het zo goed mogelijk te gebruiken. Je wilt dat ze gaan meedenken. Zo maak je volgens Grolleman bewuste werknemers. Bewust van hun rol binnen het proces waar ze onderdeel van uitmaken, dan gaat innovatie veel makkelijker. Als prettig neveneffect wordt het verloop ook minder, omdat mensen hart voor de zaak krijgen.

Noodzakelijke clash van culturen

Het is dus de kunst voor direct leidinggevenden, planners en managers om de mensen op de werkvloer mee te nemen in het proces en te vragen: waar heb jij nu behoefte aan? Om dit voor elkaar te krijgen moeten de verschillende groepen al tijdens de opleiding met elkaar in aanraking komen, met elkaar praten en elkaar serieus nemen. "We moeten over de opleidingsniveaus heen gaan denken en we moeten ze laten samenwerken aan verschillende opdrachten. Zo zorgen we ervoor dat ze rechttoe rechtaan met elkaar leren communiceren."

Dat is een clash van culturen, maar Grolleman gelooft er toch in dat we in organisaties een soort smeltkroes moeten creëren. "Liefst zet ik alles door elkaar, want als je de niveaus los van elkaar houdt, is dat de dood voor innovatie. Binnen een organisatie moeten ze samen met elkaar werken aan uitdagingen en zelfs de kantinejuffrouw moet meedenken over het proces. Zodat het hele bedrijf als het moet als één blok in beweging kan komen en iedereen daar de noodzaak van inziet."